2020 Yılı İnşaat Ruhsatları İçin Nasıl Başladı?

TÜİK çeyrek dönemler halinde hazırladığı Yapı İzinleri İstatistiği’nin 2020 yılı Ocak-Mart dönemine ait ilk bültenini geçtiğimiz günlerde yayımladı.

2019 yılının 2.çeyreğinden itibaren, ufak artışlarla da olsa trendini yukarı yönde değiştiren inşaat ruhsatlarının yeni seneye dair ilk verileri gelmiş oldu.

Gerek yeni inşaat gerekse de iskan ruhsatları anlamında geçen yılın ilk çeyrek rakamlarıyla neredeyse aynı seviyelerde olduğu son çeyreğine göreyse düştüğü gözlemlenen bu sayıların, pandemi etkisiyle sonraki çeyrekte nasıl bir seyirle devam edeceği de ayrıca merak konusu olmuş oldu.

Bültene göre yılın ilk çeyreğinde, ruhsat alınan daire sayısı, geçen yılın ilk çeyreğine göre %4 oranında artarak 80.216 olarak gerçekleşti. Değişimin bina sayısı bazında da %1,1 ile artış gösterdiğini ve bu yılın ilk üç ayında 13.971 binaya yapı ruhsatı verildiğini söylemek mümkün.

Daire sayısı bazında en çok yapı ruhsatının verildiği il, 14.256 ile yine İstanbul oldu. İstanbul’u 3.951 ile İzmir, 3.380 adetlik daire ruhsatıyla Antalya takip etti. İlk çeyrekte alınan 80.216 dairelik inşaat ruhsat sayısına baktığımızda, konuttaki üretim yoğunluğunun %27 ile bu illerde toplanacağını söyleyebiliriz.

Ruhsata bağlanan inşaat sayısında, 2018 yılından itibaren başlayan aşağı yönlü kırılmanın devam ettiği, 2019 ilk çeyreği itibariyle de bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yarı yarıya düştüğü, ancak 2020 ilk çeyreğinde stabil kaldığı dikkat çekiyor. Bu durumu ekonomik konjonktüre uyum sağlayan konut üreticilerinin yeni normali olarak yorumlamak da mümkün.

TÜİK ruhsatları, adet dışında yüzölçümü ve değer olarak da tasnif ediyor. Belediyeler tarafından ruhsat verilmiş inşaat yüzölçümlerinin, adetsel artışlara rağmen %11,4 olarak düşmesi de dikkat çekici bir diğer veri olarak karşımıza çıkıyor. Değer bazındaki değişim ise geçen yılın ilk üç ayına göre %4 oranında düşmüş görülüyor.

Yine bu dönemde alınan 17,4 milyon m² yüzölçümüne sahip yapı ruhsatının 8,8 milyon m² ile yarısı konut kullanımına ait inşaat ruhsatlarından oluşuyor.

Bu tablo ile inşaat üreticilerinin yeni projeye başlama konusundaki temkinli tutumlarının devam ettiğini gözlemleyebiliyoruz. Biten ve piyasaya arz edilen yapı miktarını izleyebileceğimiz iskan sayılarına baktığımızda, bu yılın ilk çeyreğinde 151.992 adet daireye iskan verilmiş. Geçen yılın aynı döneminde 250.552 daireye iskan ruhsatı verildiği dikkate alındığında %39,3 düşüş yaşandığını söyleyebiliyoruz. İskan alan bina sayısının da 18.139 ile geçen yılın ilk çeyreğine oranla %42,6 düşmüş olması iskana bağlı işlemlerdeki azalmayı gözler önüne seriyor.

Yılın ilk üç ayında 31 milyon m² inşaata verilen tamamlanma ruhsatlarının 17,6 milyon m² ile yarıdan fazlası yine konut amaçlı kullanılan yapılara verilmiş görülüyor.

Yapı ruhsatı ve iskan sayılarının son yıllarda, paralel bir uyumla düşüş trendinde olduğunu görebiliyoruz. Bozulan ekonomik göstergelerin toparlanma miladı olarak görülen 2019’un   lokomotif sektör inşaat için de bir destek noktası olacağı öngörülüyordu. 2020 yılının ilk üç aylık verilerindeki üretim iştahı, sektörün yeni normali için olağan görülmekle birlikte pandeminin etkisi, sektöre dair uygulanacak yeni mali politikalar, yurt içi ve yurt dışı talebin seyri gibi değişkenlerin bu dengeleri nasıl etkileyeceğini yılın sonraki verilerinde daha net görüyor olacağız.